Een prachtig hellingbos met uitzicht. De aarde die in het voorjaar wit kleurt van de daslook. En de ontdekking van een prehistorische vuursteenmijn. Het Zuid-Limburgse Savelsbos is niet groot, maar zo mooi dat je er gerust een dag voor kan uittrekken. Ga je mee wandelen in het Savelsbos?
Wij doorkruisen het Savelsbos vanuit Sint Geertruid, een gezellig dorp aan de westkant van Zuid-Limburg. Langs de fraaie Sint-Gertrudiskerk wandelen we Sint Geertruid uit en al snel het Savelsbos in. Het Savelbos is een lang gerekt hellingbos van zo’n 6 kilometer lengte. We volgen een stijgend pad en genieten op een bankje van het uitzicht op het Maasdal. De rivier en de Sint-Pietersberg vormen een fraai panorama. Iets dichterbij zien we het imposante gebouw van voormalig klooster Huize Immaculate in Rijckholt.
Even verderop staan we voor de ingang van de prehistorische vuursteenmijn Savelsbos. Deze mijn is uniek voor Europa.
Vuursteenmijn Savelsbos
Deze vuursteenmijn is het oudste archeologisch en industrieel monument van Nederland. Hier dolven onze voorouders vuursteen voor het maken van pijlpunten, bijlen en ander werktuig. De mijn werd eind 19de eeuw ontdekt, maar pas vanaf de jaren 1960 serieus verkend. Een team van Nederlandse archeologen groef een 150 meter lange horizontale gang en onderzocht van daaruit zo’n 3.000 vierkante meter mijngangen en schachten. Het resultaat was verbluffend. Er bleek zich hier een voor Europa unieke vuursteenmijn te bevinden waar, zo schatte men, gedurende duizend jaar miljoenen kilo’s vuursteen gewonnen waren. Pas toen men rond 1800 voor Christus overging op bronzen werktuigen, werd vuursteen minder belangrijk en stopte men met de winning ervan.
Excursies
In het Savelsbos groeven de mijnwerkers naar schatting tweeduizend schachten, met een diameter van 100-140 centimeter en een diepte van 6 tot 14 meter. Op de bodem groeven ze horizontale gangen tot ze op een vuursteenlaag stuitten. Ze kapten de knollen los en hesen ze met manden aan touwen omhoog. Boven de grond werd het vuursteen bewerkt tot werktuigen en gereedschap.
Je kunt geregeld met een excursie mee de vuursteenmijn in. Je loopt dan door de horizontale gang die de Nederlandse expeditie ruim een halve eeuw geleden groef en neemt een kijkje in de aan de gang grenzende, verlichte mijngangen. Een licht- en geluidsshow brengt de prehistorische mijnbouw tot leven.
Let op: giftig
We vervolgen onze route afwisselend stijgend en dalend door het bos. Het is voorjaar en het bos kleurt heldergroen en wit van bloeiende plantjes. In het Savelsbos groeit veel daslook, waarvan je de groene blaadjes kan verwerken in salades en ovenschotels. Ze verspreiden een geur van knoflook en ui. Let op: pluk ze niet blindelings. Het blad van daslook lijkt namelijk ook op dat van het meiklokje (Convallaria majalis) en de herfsttijloos (Colchicum autumnale). Deze twee soorten zijn erg giftig. Vergelijk de kenmerken van het plantje dat je ziet daarom altijd met foto’s van de andere plantjes, bijvoorbeeld via de site van het Antigifcentrum.
Historische dorpjes
Vanaf bankjes hoog in het Savelsbos genieten we steeds opnieuw van het weidse uitzicht. Na een uur dalen we af naar een weggetje bij Camping de Bosrand, waar we pauzeren op het terras. Onze wandelroute, ‘Vuur en Voer’ van De Mooiste Routes, splitst hier. De langere route (20 km) brengt ons de grens over en door de Belgische Voerstreek langs ’s Gravenvoeren terug naar het Nederlandse Mheer. Twee mooie en historische dorpjes! Wij kiezen voor de kortere route (9 km), die ons direct door het landelijke Limburgse Heuvelland terug voert naar Sint Geertruid.
Het Savelsbos praktisch
Route-informatie
Vele wegen leiden door het Savelsbos. Wij volgden wandelroute, ‘Vuur en Voer’ van wandel-, fiets- en kanoplatform De Mooiste Routes (9 of 20 km). Voor De Mooiste Routes betaal je € 13,50 per jaar en heb je toegang tot ruim 1400 routes, die geregeld een update krijgen en dus altijd actueel zijn. Ter kennismaking kan je een route gratis downloaden.
Met Staatsbosbeheer kun je een route van 13 km wandelen in het Savelsbos. Op Visit Zuid-Limburg vind je een te downloaden route van 7 km.
De beste reisgidsen over Zuid-Limburg
Provincie wandelgids Limburg-Zuid
In zijn Provincie wandelgids Limburg-Zuid biedt auteur Bart van der Schagt je maar liefst 22 korte en langere wandelroutes door het Limburgs Heuvelland. Van “Hemels mooi’ in Elsloo tot het Bergentriootje vanuit Schinnen. Qua lengte variëren ze tussen 8 en 22 kilometer. Duidelijke routebeschrijvingen en kaartjes (2018).
Dutch Mountain Trail
De Dutch Mountain Trail voert je van Kerkrade naar Maastricht via de zeven hoogste toppen van Zuid-Limburg. Met deze meerdaagse wandelroute (100 kilometer!) voert je langs, uiteraard, de Vaalserberg maar laat je ook kennismaken met minder bekende toppen bij Eijs en Noorbeek. Hoog boven de Maas wandel je ten slotte van Eijsden naar Maastricht.
De leukste hotels
Logeren bij Sint Geertruid
Een bijzondere logeerplek vind je in Eckelrade, iets ten noorden van Sint Geertruid: de Melkfabriek. Dit hotel is gevestigd in een industrieel monumentaal pand. De kamers zijn sfeervol ingericht, maar (let op!) deels zonder eigen badkamer. Gasten zijn welkom in de tuin en op het dakterras en ’s ochtends wordt het diner geserveerd in het voormalig laboratorium. In de gezamenlijke zitkamer zit je ’s avonds heerlijk bij de open haard en kan je koffie en thee zetten. Het hotel is een prima uitvalsbasis voor wandelen in het Savelbos en een bezoek aan Maastricht.
B&B Riekelt ligt vlakbij het kasteel van Rijckholt en biedt verzorgde hotelkamers op een boogscheut van zowel Sint Geertruid en het Savelsbos als van Maastricht. Geen zin om ’s avonds weg te gaan voor het diner? Je kan prima eten in het bij de B&B horende restaurant.
