Art Nouveau, neogotiek, Jugendstil en Art Deco. De architecturale hoogtepunten van de Belle Epoque vind je dicht op elkaar in Esch-sur-Alzette. Bezoek deze Luxemburgse Culturele Hoofdstad van 2022 en laaf je aan alle pracht en praal. Ga mee met deze stadswandeling Esch-sur-Alzette.
Als tweede stad van Luxemburg stond Esch-sur-Alzette lang in de schaduw van hoofdstad Luxemburg-stad. Niet onterecht, maar wel jammer. Esch werd rond de vorige eeuwwisseling een rijke stad dankzij de ijzer- en staalindustrie. Rijke industriëlen lieten fraaie huizen bouwen in populaire bouwstijlen als Art Deco, Art Nouveau en Jugendstil. Deze 5 kilometer lange stadswandeling Esch-sur-Alzette voert je langs de mooiste exemplaren.
Industriële Revolutie
Eerst wat geschiedenis. Aan het einde van de 19de eeuw transformeerde Esch van landelijk stadje naar rijke industriestad. In 1906 werd een stedenbouwkundig plan gemaakt. In 1924 breidde de Duitse stedenbouwkundige Joseph Stübben dit uit en creëerde nieuwe wijken. De projectmanagers, afkomstig uit Duitsland, België, Frankrijk, Italië en Luxemburg, integreerden in hun creaties typische elementen van hun land van herkomst.
Eclectische aanpak
Zo kruisen verschillende stijlen elkaar in Esch-sur-Alzette. Zowel in de nieuwe chique wijk Del’héicht als aan de hoofdstraat Rue de l’Alzette: Art Nouveau geïnspireerd door de school van Nancy, Italiaanse vrijheid, het Duitse eclecticisme, Franse neogotiek, Art Deco, Functionalisme en Postmodernisme. Naast de esthetische kwaliteit weerspiegelt de decoratie van huizen morele, ethische, culturele en religieuze waarden. Het verheerlijkt ‘het werk’ en de daaruit voortvloeiende welvaart via iconografische elementen. Je ziet onder meer de hoorn des overvloeds, guirlandes, draperieën en spiralen.
Stadswandeling Esch-sur-Alzette
Met deze wandeling ontdek je het architecturale erfgoed van Esch-sur-Alzette. De route begint bij de Berwarttoren (1763), ooit de poort van een barok kasteel. Je vindt deze toren op 66 Rue de Luxembourg. Neem daarna de Rue Emile Mayrisch, met op nummer 26 en 36-38 fraaie Art Deco panden. Op nummer 26 (Stadsbibliotheek) kan je even binnen kijken bij de fraaie muurschildering langs de trap.
Scholen, kerk en hospitaal
Sla aan het eind linksaf, Place Emile Mayrisch, wandel rechtdoor en je passeert het gemeentelijk ziekenhuis (1925-1930), de lagere school Dellhéicht (1916) en, linksaf, de Jongensschool uit 1909. Steek de Rue du Fossé over en neem, schuin rechts, een kijkje in de Sint-Joseph-kerk (1873). Deze kerk is gebouwd in neogotische stijl en oogt opvallend modern. Is een van de deuren open, dan is het de moeite waard om binnen een kijkje te nemen en/of te genieten van de muziek.
Voor altijd neutraal
Via Place Boltgen kom je uit op de Place de l’Hôtel de Ville, gedomineerd door het Stadhuis van Esch-sur-Alzette. Onder het timpaan valt het nationale motto van Luxemburg te lezen: ‘Mir wëlle bleiwe wat mir sinn’ (we willen blijven wat wij zijn). Dit dateert uit de tweede helft van de 19de eeuw, toen Frankrijk en Duitsland voor de zoveelste keer vonden dat het kleine Luxemburg bij hen hoorde. Bij het Verdrag van Londen (1867) werd deze twist bijgelegd door Luxemburg ‘voor altijd neutraal’ te verklaren. Dat dit niet altijd stand hield is een ander verhaal (zie onze reisgids Reishandboek Luxemburg).
Decoratief feest
Sla de Rue de l’Alzette in, een voetgangersgebied met vele terrassen en winkels. Kijk hier vooral ook geregeld omhoog en zie hoe fraai vele gevels zijn versierd. Een korte opsomming: op de nummers 55 (Art Deco), 57 (Neogotiek) en 61 (Jugendstil en Art Nouveau). Op 65 een combinatie van barok en gotiek en op 67 een mix van Art Nouveau en gotiek.
Luxemburgs verzet
Rue de l’Alzette komt uit op Place de la Résistance. Hier tref je het Nationaal Museum van het Luxemburgse Verzet. Als klein land werd Luxemburg in 1940 eenvoudig onder de voet gelopen door het Duitse leger. Het werd zelfs ingelijfd bij het Derde Rijk. Ook tijdens het Ardennenoffensief eind 1944, begin 1945 hadden de Luxemburgers het zwaar. Het museum focust zich op het dagelijks leven van de inwoners: collaboratie, passief en actief verzet en het lot van de Joodse bevolking.
Rode Aarde
Via Rue Bernard (linksaf) en Rue de la Libération (rechtsaf) kom je uit op de Boulevard J.F. Kennedy. Sla linksaf, passeer het treinstation en neem nog even een kijkje bij de moderne voetgangersbrug over het spoor. Die verbindt de oude stad met het Park Gaalgebierg. Even verderop vind je de Jeugdherberg van Esch-sur-Alzette. De fraaie rode decoratie op de gevel herinnert aan dat waar Esch-sur-Alzette en de regio welvaren door zijn geworden: de Rode Aarde met zijn ijzererts.
Stadswandeling Esch-sur-Alzette praktisch
Route-informatie
Startpunt: Berwatttoren, 66 Rue de Luxembourg.
Eindpunt: Voetgangersbrug en Youth Hostel, Boulevard J.F. Kennedy.
Lengte: 5 km.
Routeboekje: bij de Dienst voor Toerisme is een gids verkrijgbaar met de routebeschrijving, achtergronden en toelichting bij elk interessant pand dat je onderweg passeert (85 Rue de l’Alzette).
Esch-sur-Alzette in beeld
De beste reisgidsen
Reishandboek Luxemburg
In onze eigen reisgids over het Groothertogdom Luxemburg nemen we je uitgebreid mee naar ‘het Land van de Rode aarde’. Je bezoekt, diep onder de grond, voormalige mijnen. Je beklimt een oude Hoogoven en wandelt door de prachtige natuur. Ook maak je een tochtje met een oude stoomtrein en bezoek je Esch-sur-Alzette. Naast de voormalige mijnstreek bevat de gids uitgebreide hoofdstukken over Luxemburg-Stad, de Luxemburgse Ardennen, Guttland, Mullerthal en wijngebied De Moezel. Met veel tips voor sfeervol logeren en eten en een uitgebreid hoofdstuk over de roerige historie van Luxemburg. Tekst: Tineke Zwijgers | Foto’s: Dorien Koppenberg | Elmar, 2023 (3e druk).
Reisgids Luxemburg complete rondreis
In deze reisgids ontdek je het Groot-Hertogdom Luxemburg in 2 volledig uitgewerkte autoroutes en 6 wandelroutes die je langs bekende maar ook minder bekende plekken van onze kleine buur brengen. €10,00
- De digitale reisgids Groothertogdom Luxemburg bevat 37 bladzijden A4 in pdf-formaat
- 2 uitgewerkte autoroutes: van Luxemburg-stad tot Echternach en langs de Luxemburgse Moezel
- 6 wandelingen: Larochette, Luxemburg-stad (2 wandelingen), Klein-Zwitserland (2 wandelingen), Echternach
De fijnste hotels
Logeren in en rond Esch-sur-Alzette
Het intieme The Seven Hotel staat op de Gaalgebierg net buiten Esch-sur-Alzette, in het groen maar op loopafstand van de stad. De kamers zijn ruim en comfortabel, met open badkamer en apart toilet. De bomen zijn zo dichtbij dat je de eekhoorntjes kan zien scharrelen. In het restaurant van chef Fernando Andreu geniet je van een lichte tapas-maaltijd of een uitgebreide proeverij van streekproducten. Prima ontbijt.
In het schilderachtige mijndorpje Lasauvage, op de grens met Frankrijk, logeer je sfeervol en betaalbaar in hotel Le Presbytère. Het ligt, hoe verrassend, naast de presbyteriaanse kerk van het dorp. De kamers zijn functioneel ingericht, er is een goed restaurant en een fijn terras aan de rivier.
Château de Clémency is een parel van een hotel. Je vindt het in het gelijknamige dorpje, iets ten noorden van Esch-sur-Alzette. De kamers zijn met veel liefde thematisch ingericht (Sherlock Holmes, de Roaring Twenty’s), maar voorzien van een ruime, moderne badkamer. Gasten kunnen zelf maaltijden klaarmaken in de gezamenlijke keuken en voor een ontbijt terecht bij de bakker aan de overkant.
