Tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleef koningin Wilhelmina in Londen, met in haar kielzog schoonzoon Bernhard, die er “de tijd van zijn leven” had. Wilhelmina gaf leiding aan de regering in ballingschap en stak geregeld via Radio Oranje haar volk een hart onder de riem. Deze stadswandeling door het Londen van Wilhelmina voert door de wijken Belgravia, Mayfair, West End, een stukje Hyde Park en langs plaatsen die herinneren aan de Nederlandse vorstin.
Routebeschrijving
Sla op Sloane Square, staand met je rug naar de uitgang van het metrostation, 2 keer rechtsaf en wandel Sloane Square in, later Cliveden Place. Ga bij het stoplicht linksaf, Eaton Square, en dan langs het parkje rechtsaf. Even verderop sta je voor nr 82.
82 Eaton Square
In het pand op de hoek van Eaton Square en Lyall Street bevond zich de eerste woning van Wilhelmina en Bernhard. Vanaf het balkon bij haar zitkamer keek de koningin uit op het plein met zijn hoge oude bomen. Het deed haar verlangen naar een plekje “buiten”. Dat vond ze al snel in het gehucht Roehampton, bij Richmond Park: een optrekje met een tuintje. De Duitse bombardementen dwongen haar echter al snel om doordeweeks weer op Eaton Square te wonen. Het pand is nu opgedeeld in appartementen.
Volg rechtsaf Lyall Street, later Elizabeth Street, en ga linksaf Chester Square in. Rechtsachter in de hoek bevindt zich nr 77.
77 Chester Square
Het hoekhuis aan Chester Square diende Wilhelmina en Bernhard tot kantoor. Een plaquette aan de muur van het pand memoreert dit: ‘Queen Wilhelmina of the Netherlands had Her Secretariat in this house 1940-1945′.
Sla links in de hoek van Chester Square rechtsaf. Volg deze straat, ook Chester Square, tot het eind, ga rechtsaf, Lower Belgrave Street, en op de kruising linksaf, Ebury Street. Steek aan het eind rechtdoor Grosvenor Gardens over en vervolg rechtdoor Beeston Place tot het eind. Hier rechtsaf, Lower Grosvenor Place, en op de kruising linksaf, Buckingham Palace Road. Houd het paleis aan je linkerhand en volg het met een afslag naar links tot je voor de hoofdingang staat.
Buckingham Palace
Na aankomst in Londen logeerde Wilhelmina enige tijd in de residentie van de Britse koning George VI, die zelf weigerde uit te wijken naar Canada en overdag in zijn paleis stand hield (‘s nachts sliep het koninklijk gezin op Windsor Castle, waar het veiliger was). Tot haar dood woonde koningin Elizabeth II op Buckingham Palace. Was zij thuis, dan wapperde de koninklijke standaard op het middelste paviljoen. Was de vorstin afwezig, dan werd de Union Jack gehesen. Sinds haar overlijden staat het paleis ‘leeg’. Koning Charles wil er niet wonen en overweegt het paleis open te stellen voor publiek.
Vervolg je weg voor het paleis langs en ga rechtdoor, via een met goudblad versierde poort, Green Park in. Doorkruis het park iets schuin rechts (bijna rechtdoor) tot je uitkomt op de drukke straat Piccadilly. Steek over en ga schuin links aan de overkant Stratton Street in. Op nr 5 vind je Stratton House.
Stratton House
Shell stelde Stratton House tijdens de oorlog ter beschikking aan de Nederlandse regering in ballingschap. Tevens vonden hier de uitzendingen plaats van Radio Oranje, “de stem van strijdend Nederland”. Wilhelmina nam 31 keer plaats achter de microfoon om haar onderdrukte volk moed in te spreken. Beroemd zijn haar woorden: ‘Wie op het juiste oogenblik handelt, slaat den Nazi op den kop. Ik heb gezegd’. Met het lot van de joodse bevolking toonde zij zich helaas een stuk minder begaan.
Volg Stratton Street met een bocht naar rechts tot het eind. Sla linksaf Berkeley Street in, steek Berkeley Square schuin door het parkje over en vervolg in de linkerhoek van het plein je weg rechtdoor, Davies Street. In deze straat is Claridge’s Hotel gevestigd.
Claridge’s Hotel
Tijdens bombardementen brachten Wilhelmina en Bernhard hun tijd door in de schuilkelder onder het Claridge’s Hotel. De koningin, die in Londen voor het eerst van haar leven verkeerde tussen gewone stervelingen, zag de charme wel in van het verblijf in de schuilkelder. Aan haar dochter Juliana in Canada schreef ze eens dat ze een enige nacht had gehad: ‘Jongens!!! Wat heb ik een pret gehad: een heel uur lag ik te luisteren naar ‘t oorlogsspel in de lucht’.
Sla linksaf Brook Street in en wandel rechtdoor, Grosvenor Square over en Upper Brook Street door tot het eind. Steek Park Lane over en ga rechtdoor Hyde Park in. Ga schuin rechtsaf en volg het wandelpad met een bocht naar links, langs de kiosk Speakers Corner. Ga na circa 500 meter rechtsaf door Albion Gate het park uit en volg rechtsaf de straat die langs het park loopt (Hyde Park Place, Bayswater Road). Op nr 23 vind je het pand waar tijdens de oorlog Oranjehaven gevestigd was.
23 Hyde Park Place
Een flat in dit pand was het thuishonk ‘Oranjehaven’ van de Engelandvaarders (Nederlanders die tussen de regering in Londen en het Nederlands verzet op en neer reisden). Wilhelmina ging er wel eens thee drinken.
Vervolg Bayswater Road tot de ingang van metrostation Marble Arch.
Klerelijers?
Over het contact tussen Wilhelmina en de Engelandvaarders doen diverse anekdotes de ronde. De koningin, die door haar beschermde manier van leven weinig wist van het dagelijks leven van haar onderdanen, sprak hier geregeld “gewone” mensen. De Engelandvaarders op hun beurt hadden vaak geen idee hoe om te gaan met een vorstin. Er werd wel eens een jongen tegen de schenen geschopt omdat hij in het vuur van het politieke debat vergat met wie hij sprak en de koningin een sigaret aanbood. Bekend uit de film Soldaat van Oranje en waar gebeurd is de scène waarin een man de NSB’ers “klerelijers” noemt. Wilhelmina moest dat even bij haar secretaris navragen, want deze verbastering van choleralijders kende zij niet. De meeste Engelandvaarders dachten na de oorlog met genegenheid terug aan hun gesprekken met de vorstin. Het voelde soms alsof ze “zomaar bij hun tante op bezoek waren geweest”.
Het Londen van Wilhelmina praktisch
Hoteldeals
Booking.comRoute-informatie
Beginpunt: metrostation Sloane Square
Eindpunt: metrostation Marble Arch
Lengte: 6 km
Duur: 1,5 uur, maar trek minstens 2,5 uur uit om rustig rond te kijken en even iets te drinken.
Horeca: onderweg passeer je hippe koffiebars, pubs en restaurants. In Claridge’s Hotel lonken de fraaie bar en het restaurant van Gordon Ramsay.
Overtocht naar Engeland
Met Direct Ferries boek je (bijna) elke overtocht in Europa tegen scherpe prijzen. Vanuit Nederland bereik je Londen met een overtocht van Hoek van Holland naar Harwich. Vanaf de veerhaven neem je dan de trein naar Londen Liverpool Station (1,5 uur).
Eurostar: rechtstreeks met de trein naar hartje Londen
Zonder overstap met de Eurostar van Amsterdam, Rotterdam of Brussel naar hartje Londen. Dat maakt reizen per trein aantrekkelijker dan met het vliegtuig. En beslist beter voor het milieu.
De beste reisgidsen
Time to momo Londen
Wandelen en een stad leren kennen gaan uitstekend samen in de reisgids timo to momo. De 6 stadswandelingen brengen je naar de leukste plekjes, van trendy hotspots tot historische straatjes en toeristische bezienswaardigheden. Met leuke horecatips en hippe winkeltjes. Inclusief stadsplattegrond en app.
Auteur: Kim Snijders | Mo’Media, 2022
Capitoolgids ‘In het voetspoor van de Oranjes’
Nog meer wandelen en reizen in het voetspoor van de Oranjes? Van de Dillenburg tot Waterloo. Van Paleis Noordeinde tot Hampton Court Palace. De Oranjes lieten overal hun sporen na. Deze reisgids voert je langs bijzondere ‘Oranje’ plekken in Nederland, België, Luxemburg, Duitsland en Engeland. Van Willem van Oranje tot Willem-Alexander en Máxima. Langs burchten en paleizen, hofleveranciers en koningswegen, kasteelparken en Franse tuinen. En met diverse wandelroutes. Kortom: reizen in een vorstelijk voetspoor.
Auteur: Tineke Zwijgers | Fotografie: Dorien Koppenberg | Unieboek Het Spectrum 2013
Citygids Londen
Met deze praktische reisgids ontdek je Londen in 3 uitgewerkte wandelingen die je langs bekende maar ook minder bekende plekken van deze prachtige stad leiden. € 7,50
- Ontdek de bekende bezienswaardigheden in hartje Westminster, zonder de grote parken te vergeten
- Wandel doorheen London City, het oudste gedeelte van de stad
- Shop till you drop met een uitgewerkte shoppingroute, opgesplitst in 2 delen.
De leukste hotels
Logeren in Londen
Wil je centraal logeren in Londen, dan is Point A Hotel een betaalbaar hotel vlakbij Westminster Bridge.
The Z Hotel Piccadilly staat in de Orange Street (!) in Westend, niet ver van Buckingham Palace. Het is een goed betaalbaar hotel, voor Londense begrippen, en een prettig logeeradres. Modern ingerichte, zeer schone kamers.
