Geen Europees dorp lijkt zo bekend als Schengen. Het duikt bijna dagelijks op in de media. ‘Schengen’ staat dan voor Het Verdrag van Schengen of de Schengenlanden. ‘Europese grenzen’ dus, of het ontbreken daarvan. Dat Schengen een plaatje van een wijndorp in Luxemburg is, weet bijna niemand. En dat je er fantastisch mooi kan wandelen al evenmin. Hoog tijd voor grenzeloos wandelen in Schengen.
Schengen ligt in het zuidoostelijke puntje van Luxemburg, daar waar ook Frankrijk en Duitsland elkaar ontmoeten. In 1985 werd het dorp internationaal bekend vanwege het ‘Verdrag van Schengen‘. Of de verdragen van Schengen, want het waren er meer. Het eerste Verdrag van Schengen werd op 14 juni 1985 ondertekend door de regeringsleiders van België, Nederland, Luxemburg, Duitsland en Frankrijk. Ze kwamen overeen de personencontrole aan de gemeenschappelijke grenzen af te schaffen. Zo ontstond een gebied zonder binnengrenzen, dat bekend staat als de ‘Schengenruimte’.
Niet van steen
De Schengenruimte werd geleidelijk uitgebreid en omvat nu 23 EU-lidstaten plus IJsland, Noorwegen, Zwitserland en Liechtenstein. De overeenkomst maakt sinds het Verdrag van Amsterdam (1997) integraal deel uit van de EU-verdragen. Gaat het in de Europese politiek over ‘Schengen’, dan gaat het over de niet langer bestaande binnengrenzen. Het verdrag is overigens niet in steen gebeiteld. Dat bleek begin 2020 nog toen een aantal landen tijdelijk hun grenzen sloten in de strijd tegen het corona-virus.
Langs de Moezel
Als je Schengen binnenrijdt over de weg langs de Moezel, lijkt het dorp uit weinig meer te bestaan dan het Museum over Europa: Centre Européen Schengen. Plus wat huizen en horeca langs de hoofdweg. Het is dan ook verrassend dat zich achter die façade een romantisch ogend wijndorp bevindt. Compleet met een kasteel, een parkje en fraaie oude huizen aan intieme straatjes.
Centre Européen Schengen biedt een interessante expositie over de verdragen en de betekenis van (geen) grenzen in Europa. Hoe ontstond ‘Schengen’ in de Europese Gemeenschap? Wat zijn grenzen? Binnen- en buitengrenzen? Hoe zit het met ‘Fort Europa‘, nu het aantal vluchtelingen van buiten Europa zich langs de grenzen ophoopt? Je ziet er foto’s van de ondertekening in 1985, op het schip MS Prinsesse Marie-Astrid.
De geest van Schengen
Op het plein voor het museum staan de vlaggen van alle Schengenlanden. Een populaire plek voor het maken van selfies. Onder het motto ‘Ee Schlass fir Schengen’ (een slot voor Schengen) word je uitgenodigd om een gepersonaliseerd slotje aan een daar speciaal voor ontworpen sculptuur te hangen. Het is geïnspireerd door de beroemde liefdessloten, zoals die aan de Parijse brug Pont des Arts. Met de slotjes druk je je gehechtheid uit aan het idee van open grenzen en de geest van het akkoord van Schengen.
‘Europees wandelen’
Vanaf het plein kan je direct gaan wandelen in Schengen. Er is een korte wandelroute uitgezet (van circa een uur) door Schengen en de directe omgeving. De route heet ‘Excursie door Schengen’ en je kan de beschrijving in het Engels, Frans of Duits ophalen bij het museum of het Bureau voor Toerisme (op het water tegenover het museum). Downloaden kan ook. De route voert je eerst een stukje langs de rivier in noordelijke richting. Je passeert onder meer een stuk van de Berlijnse Muur en het Monument van het Verdrag van Schengen. Daarna ga je even het dorp in en wandel je Schengen via de Route du Vin weer uit.
Wijn proeven
Langs deze weg passeer je twee kleine wijnhuizen, Lucien Gloden en Paul Legill. Staan de deuren open, dan ben je welkom om wijn te proeven en te kopen. Je loopt het dorp uit langs de wijngaarden en klimt de Markusberg op. Bij de gelijknamige toren kan je even op een bankje uitrusten en genieten van het uitzicht op de rivier. Via een trap tussen twee rijen wijnranken daal je weer af en wandel je langzaam het oude dorp terug in. Je passeert de parochiekerk, een oude molen en komt uiteindelijk uit in het parkje bij het kasteel van Schengen. Via het terras van het museumcafé ben je weer terug aan de Moezel.
Grenzeloos wandelen
Een van de mooiste wandelingen van de regio Moezel is ‘Grenzeloos Schengen‘. Deze voert je door een oud bos steeds dieper de heuvels in. Je klimt door tot je aan een zuidelijke bosrand ineens uitkijkt op het Franse kuuroord Contz-les-Bains, aan de overkant van de Moezel. Daar zie je onder meer het eeuwenoude kasteel van de hertogen van Lotharingen, een spoorlijn langs het water, een kerktoren en een brug. Je volgt de lus in de rivier richting Duitsland, daalt soms een stukje af en klimt dan weer terug. Lange tijd wandel je met zicht op Contz-les-Bains, dat je langzaam achter je laat.
Sluizen in de Moezel
Op de terugweg naar Schengen wandel je dwars door een aantal wijngaarden en doemt het Duitse Oberperl op. Je hebt nu steeds zicht op het sluizencomplex in de Moezel. Dit vormt een van de achttien schutsluizen in de rivier tussen het Franse Metz en het Duitse Koblenz. De Moezel ontspringt in Col de Bussang (Vogezen) op 735 meter hoogte en mondt 544 kilometer verder in Koblenz uit in de Rijn, op een hoogte van slechts zo’n 65 meter. Door het oude bos dat je ook op de heenweg doorkruiste kom je uiteindelijk terug in Schengen.
De beste reisgidsen
Reishandboek Luxemburg
In onze eigen reisgids nemen we je mee naar de mooiste plekjes van Luxemburg-stad en de rest van het Groothertogdom Luxemburg: Luxemburgse Ardennen, Guttland, Mullerthal, de Moezel en het Land van de Rode Aarde. Uitgebreide informatie over musea, historische gebouwen, natuurgebieden en, uiteraard, heel veel wandelen. Daarnaast aandacht voor bijzondere logeeradressen, restaurants, de historie, de Luxemburgse taal en de inwoners. Tekst: Tineke Zwijgers | Foto’s: Dorien Koppenberg | Elmar, 2023.
Groot-Hertdogdom Luxemburg Rondreis
In deze reisgids ontdek je het Groot-Hertogdom Luxemburg in 2 volledig uitgewerkte autoroutes en 6 wandelroutes die je langs bekende maar ook minder bekende plekken van onze kleine buur brengen. €10,0
- De digitale reisgids Groothertogdom Luxemburg bevat 37 bladzijden A4 in pdf-formaat
- 2 uitgewerkte autoroutes: van Luxemburg-stad tot Echternach en langs de Luxemburgse Moezel
- 6 wandelingen: Larochette, Luxemburg-stad (2 wandelingen), Klein-Zwitserland (2 wandelingen), Echternach
De leukste hotels
Logeren bij Schengen
Vlakbij de brug met Schengen logeer je comfortabel in hotel Maimühle. De kamers zijn modern ingericht en hebben een mooie badkamer. Er is een goed restaurant en je kan er wijn proeven en kopen. Geregeld organiseert de sommelier een wijnwandeling met proeverij.
Vlakbij Schengen logeer je eenvoudig, maar sfeervol in de Jeugdherberg van Remerschen-Schengen. Het modern ogende pand met zijn grote ramen biedt uitzicht op de Moezel, een natuurgebied en de waterplas waarin je kan zwemmen. Je slaapt in principe op een slaapzaal met gemeenschappelijk sanitair. Een 2-persoonskamer tegen een kleine meerprijs is ook mogelijk.
