Sloten, Stavoren, Hindeloopen, Workum en IJlst. Tijdens deze autotocht maak je kennis met vijf stadjes die deel uitmaken van de beroemde Friese Elf Steden. De route, in de zuidwesthoek van Friesland, is wonderschoon, met bochtige weggetjes die oude waterlopen volgen, kleine dorpen met oude kerkjes, imposante boerderijen en geregeld een panoramisch uitzicht op het IJsselmeer.
Routebeschrijving
De tocht gaat van start op een parkeerplaats aan het water, net buiten Sloten (Sleat). Dit is de kleinste van de elf steden, met slechts zo’n 650 inwoners. Sloten is lyts mar leaf, ‘klein maar lieflijk’, en dat merk je meteen als je vanaf de parkeerplaats Sloten inloopt en een kijkje neemt op de met linden omzoomde stadsgracht. De fraaie monumentale panden, romantische bruggetjes en restanten van de vroegere omwalling, het is een plaatje.
Rijd vanaf de parkeerplaats rechtsaf de Runwei, later Wijckelerweg op en volg deze tot Wijckel. Sla bij de kerk rechtsaf, Menno van Coehoornweg, en volg deze weg tot Balk. Rijd in Balk de brug over, rechtsaf en meteen links, De Warren. Ga op een kruising rechtsaf (Doorgaand Verkeer), Wilhelminastraat. Eerste rotonde linksaf, tweede rechtsaf, N359 richting Bolsward. Neem de derde afslag links, richting Rijs.
Ga voor het Rijsterbos (een mooie plek voor een ommetje!) rechtsaf richting Stavoren. Je rijdt Rijs weer uit en gaat verderop linksaf richting Mirns, Smits Leane. Volg deze weg tot je op de dijk langs het IJsselmeer komt en vervolg de route richting Stavoren.
Het kleinste haventje van Nederland
Je komt door het gehucht Laaksum, dat het kleinste haventje van Nederland heeft. Iets verderop passeer je het Roodeklif, waar een zwerfkei herinnert aan de Slag bij Warns in 1345.
De Friezen versloegen toen de Hollanders en zetten hun eerste stap op weg naar onafhankelijkheid. De tekst luidt: leaver dea as sleaf, ‘liever dood dan slaaf’. Je rijdt Stavoren (Starum) binnen, een ooit bloeiende havenstad, maar tot stilstand gekomen toen de haven verzandde. Het bekende volksverhaal Het Vrouwtje van Stavoren gaat daarover.
Sla na de brug linksaf, Stadsfenne. Je komt in de Voorstraat, de oude stadsgracht waarlangs Stavoren zich ontwikkelde. Ga halverwege rechtsaf de brug over en meteen linksaf aan de overzijde van het water. Buig aan het eind schuin rechts, Smidstraat. Sla na de haven en over de brug rechtsaf en rijd Stavoren weer uit. Houd de richting Molkwerum aan en later ook Hindeloopen. Door Molkwerum heen kom je al snel weer bij de weg onderlangs de dijk, die je rechtsaf volgt, langs een camping. Vlak voor Hindeloopen (Hylpen) passeer je het historische Badpaviljoen, de moeite van een korte stop waard. Ga bij de volgende splitsing links en al snel rijd je Hindeloopen binnen.
Parel Hindeloopen
Volg de weg onderlangs de dijk, langs onder meer de kerk, het blauwe huisje van de reddingsbrigade en de haven. Over de ophaalbrug rijd je de stad weer uit. Even verderop kun je parkeren en Hindeloopen te voet verder verkennen of iets eten. Ga rechtsaf op de splitsing en bij de volgende rechtdoor, richting Workum. Sla vlak voor je uitkomt bij de provinciale weg N359 linksaf, Lange Leane. Deze landelijke route brengt je in Workum (Warkum), waar je op de kruising linksaf gaat, over de sluis en rechtsaf een smalle straat in, Sylspaed. Deze gaat over in Sûd, Merk en Noard en voert door het mooie, wat statige stadje. Tegen het einde van Noard kom je op een kruising. Sla hier linksaf, Brouwersdyk, richting Gaast.
Schuilkerken
Op vele plekken in deze regio tref je doopsgezinde schuilkerkjes (vermaningen) aan, waar aanhangers van deze geloofsrichting bij elkaar kwamen in de tijd dat de rooms-katholieke kerk intolerant was tegenover andersdenkenden. Stichter Menno Simonsz werd geboren in Witmarsum en preekte, voor hij zich met zijn volgelingen in Amerika vestigde, lange tijd in Pingjum. Vooral de ‘fermanje’ in Pingjum (vlakbij Gaast) is fraai, verscholen achter een woonhuis. Je kunt ’m bezichtigen (058-2139636).
Rijd Workum uit, sla linksaf richting Gaast en ga voor de dijk rechtsaf. Gaast is een charmant en piepklein dorp, dat over meerdere kerkgebouwen beschikt. Sla in het dorp rechtsaf richting Parrega. Volg deze richting, steek na enkele kilometers de N359 over en rijd schuin rechts Parrega in, langs het water.
Ga even verderop linksaf de brug over en volg de doorgaande route, eerst richting Blauwhuis, later richting IJlst. Je komt door een aantal mooie kleine gehuchten: Dedgum, Arkum, Blauwhuis, Westhim, Pikesyl en Nijesyl. Sla in Nijesyl rechtsaf IJlst in, Ylostinslaan.
Neem de tweede straat rechts, Sikko Sjaerdemalaan, en ga verderop rechtsaf W.M. Oppedykstraat in. Deze gaat met een bocht naar links, heet dan Zevenpelsen en voert langs het water en rechtsaf op de Stadslaan naar het hart van het prachtige stadje IJlst (Drylts). Je komt uit bij het Wapen van IJlst. Daarachter vind je de Galamagracht en Eegracht, met hun oude huizen, overtuinen en lindebomen een schilderachtig eindpunt van deze tocht.
Onderweg zin in een wandeling? Maak een Rondje IJlst of een rondwandeling door het Rijsterbos.
Een stukje Elfsteden praktisch
Route-informatie
Beginpunt: Parkeerplaats de Korenmolen, Runwei, Sloten
Eindpunt: Stadsherberg Het Wapen van IJlst, Galamagracht 1-4, 8651 EB IJlst
Lengte: 75 km
Duur: 1 dag (inclusief rustpauzes)
Horeca: In elke Friese stad en enkele dorpen vind je aantrekkelijke horeca. Aanraders zijn Hotel Jans in Rijs, Ame Gijs in Hindeloopen en in Workum De Witte Herbergh.
De beste reisgidsen
Reisgids Wat & Hoe Nederland
Deze autotocht is afkomstig uit de reisgids ‘Wat & Hoe Nederland’. Je vindt in dit boek uitgebreide beschrijvingen van bezienswaardigheden en activiteiten, achtergrondinformatie plus praktische tips voor sfeervol en duurzaam overnachten, eten & drinken, winkelen en ontspannen.
Auteur: Tineke Zwijgers | Fotografie: Dorien Koppenberg
Uitgever: Kosmos Uitgevers, 2010
111 plekken in friesland die je gezien moet hebben
Friesland kent vele verborgen schatten. Weleens wadgelopen zonder vieze voeten te maken? Een boeddhistische stoepa in het terpenlandschap bezocht? Of de mummies onder de kerk in Wieuwerd? Ga mee op safari langs de Waddenzee, beklim de vogelkijktoren in de Kollumerwaard of kies voor een retraite op een wijndomein. Leer kaas met zeewier maken in een Duitse bunker op Vlieland, proef Italiaans eten van ’t Wad of ga chillen bij de foodbar aan het Sneekermeer. Maarten Boersema wijst de weg naar 111 bijzondere en onvermoede plekken. Hij biedt de beste insidertips en toont Friesland op haar veelzijdigst.
De leukste hotels
Logeren in IJlst
De vier kamers van Het Wapen van IJls bieden uitzicht op de Geeuw en de ophaalbrug. Ze zijn voorzien van lekkere bedden, een zithoek en coffee-and-tea-making-facilities. In de gelagkamer is het goed eten: stevige kost met een Friese knipoog. En ’s ochtends krijg je een uitgebreid ontbijt met onder meer vers sap, een eitje en natuurlijk Fryske Sûkerbôle.
Het Wapen van IJlst ›
